Drzewo genealogiczne i założenia Coachingu

Co jest rdzeniem, podstawowym założeniem, istotą coachingu? Klient lub jak mówi się w języku branżowym, coachee, posiada odpowiednią wiedzę, potencjał i zasoby, aby osiągać swoje cele. Jest wystarczająco twórczy i kreatywny, aby wygenerować najlepsze dla siebie rozwiązania i zbudować odpowiednią strategię i plan działania. Coach jest towarzyszem. Coach jest inspiratorem. Coach zachęca do szukania innej perspektywy niż ta, którą dotychczas przyjmował klient. Jak mawiał Galileusz (ur.15 lutego 1564r) włoski uczony, filozof i pionier nowożytnej fizyki:

„Nie można nauczyć człowieka niczego, można tylko pomóc mu odnaleźć to w nim samym”

Coaching jak dotąd nie doczekał się jednej, ogólnie przyjętej definicji. Na jego genezę miało wpływ wiele koncepcji i teorii, których połączenie nazwano interferencją idei. Wiele ośrodków szkoleniowych czy stowarzyszeń działających na rzecz promowania i popularyzowania coachingu, używa swoich własnych definicji, które mogą znacząco różnić się od siebie. Dla przykładu, posłużę się definicjami, proponowanymi przez trzy wiodące organizacje coachingowe w Polsce:

„Coaching jest metodą pozwalającą w sposób efektywny wytyczyć i osiągnąć ważne cele, podnieść satysfakcję z życia zawodowego i prywatnego, stać się bardziej świadomym liderem, managerem, czy rodzicem. W pełni wykorzystuje potencjał, kompetencje i umiejętności klienta. Identyfikuje trudności. Przygotowuje do ich pokonania. Często przekłada się na motywację i większą determinację w działaniu. ICF definiuje coaching jako towarzyszenie klientowi w kreatywnym procesie, który skłania do myślenia i inspiruje do maksymalizacji zawodowego i osobistego potencjału.

Istnieje coaching indywidualny, grupowy i zespołowy." – definicja International Coach Federation.

„Coaching to metoda wspierania rozwoju, realizowana w formie cyklu spotkań pomiędzy coachem a klientem, podczas których coach, poprzez aktywne słuchanie, zadawanie pytań oraz stosowanie innych specyficznych narzędzi i zadań rozwojowych, towarzyszy klientowi w wyznaczaniu ważnych dla niego celów, odnajdywaniu wewnętrznych zasobów potrzebnych do ich realizacji oraz ustalaniu i wdrażaniu planów działań. Coach wspiera klienta w odkrywaniu i efektywnym wykorzystaniu osobistego potencjału celem podnoszenia jakości życia. Coaching może mieć formę pracy indywidualnej, z grupą lub zespołem.” – definicja Izby Coachingu

Fot. Fauxels z Pexels

„Coaching to profesjonalnie prowadzony proces, który inspiruje klientów do maksymalizacji ich potencjału osobistego i zawodowego. Jest to ustrukturyzowany, celowy i transformacyjny proces, pomagający klientom zobaczyć i przetestować alternatywne sposoby poprawy kompetencji, podejmowania decyzji i poprawy jakości życia. Coach i mentor oraz klient współpracują ze sobą na zasadach ściśle poufnych. W tej relacji klienci są ekspertami w zakresie poziomu treści i podejmowania decyzji; coach i mentor jest ekspertem w profesjonalnym prowadzeniu procesu.” – definicja EMCC Poland

Gdzie zatem sięgają korzenie tej popularnej metody rozwoju osobistego i zawodowego? Wielu dostrzega je już w starożytnych Atenach i metodzie nauczania, stosowanej przez mistrza zadawania trudnych pytań, Sokratesa. Jego „pytania sokratejskie” prowokowały do myślenia, zmuszały do analizy i prowadziły do zmiany przekonań. Ostatecznym rezultatem tych rozważań i stosowania metody majeutycznej, było wyklarowanie się rozwiązania, dochodzenie do prawdy i uzyskanie odpowiedzi, których rozmówca dotychczas nie dostrzegał. Stosowana przez Sokratesa metoda nawiązywała również do mentoringu, opierającego się na autorytecie, wiedzy i doświadczeniu mentora. Jednak coaching wyklucza taką możliwość wpływu. Coaching wierzy w coachee. Wie, że znajdzie on najodpowiedniejszą ścieżkę i sam jest najlepszym ekspertem od siebie i dla siebie.

Termin coaching pochodzi od średniowiecznego coche, które oznacza wóz lub karocę. Jest to nawiązanie do przewożenia pasażera z miejsca, w którym aktualnie przebywa do miejsca, w którym docelowo chciałby się znaleźć. Coaching to proces, w którym ustalamy jasne cele i opracowujemy plan działania, który ma do nich doprowadzić. Oprócz listy „to do”, należy w nim uwzględnić nasze zasoby, umiejętności, ale też ewentualne przeszkody. Dobrze przeprowadzony proces coachingowy pomaga w dostrzeżeniu potencjału i nazwaniu blokad, zarówno tych płynących z zewnątrz jak i naszych wewnętrznych gremlinów.

Są tacy, którzy twierdzą, że coaching wyrósł na gruncie sportu, a najbardziej przyczyniła się do tego publikacja książki Timothy Gallwey’a „Inner game of tenis” z 1974 r1. Autor oparł swoja metodę pracy ze sportowcami o filozofię Zen oraz wiedzę z zakresu psychologii. Tłumaczy, jak ogromny wpływ na osiągniecie sukcesu przez sportowca, mają nie tylko jego umiejętności techniczne lub fizyczne uwarunkowania, ale przede wszystkim, wewnętrzne nastawienie do rozgrywki. Największa i najważniejsza walka, toczy się w głowie. Gdy nauczymy się kontrolować swoje myśli, zapanować nad stresem i uwierzymy we własne możliwości, zyskujemy prawdziwą przewagę nad konkurentem i wykorzystujemy pełnię swoich możliwości.

Nietrudno zauważyć, że starszą siostrą dzisiejszego coachingu jest psychologia humanistyczna, zakładająca holistyczne podejście do człowieka. Koncentruje się na jego emocjach i doświadczeniu. Jej celem jest uzyskanie przez pacjenta samoakceptacji, pełniejszego wglądu w siebie oraz praca nad poczuciem własnej wartości. Ojcem tych idei jest Carl Rogers, który w samej jednostce dostrzegał ogromny talent i potencjał do rozwiązywania konfliktów i osobistego rozwoju.

Coaching to metoda rozwoju osobistego, która czerpie z wielu źródeł i ewaluuje w różnych kierunkach. W związku z szybkimi zmianami, następującymi w gospodarce, edukacji czy w obszarze ekonomii, pojawiają się nowe możliwości na oferowanie wsparcia coachingowego różnym branżom.

„Celem coachingu jest zasypanie przepaści między potencjałem a działaniem.” Jenny Rogers

Wg. Forbes transformacje, które od lat obserwujemy będą miały miejsce do 2028. Obszary, w których będzie to najbardziej zauważalne, to min.:

Sesje coachingowe, które będą odbywać się przede wszystkim z wykorzystaniem komunikatorów internetowych oraz innych nowoczesnych technologii
W zakresie profesjonalizacji i regulacji dotyczących wykonywania zawodu coacha
Klasyczne doradztwo ustąpi miejsca podejściu skoncentrowanemu na kompetencjach miękkich, takich jak umiejętności adaptacji do zmieniających się warunków czy inteligencja emocjonalna
Profesjonalnych coaching zyska większe uznanie społeczne i prestiż, jednak będzie to usługa bardziej dostępna i powszechna
Zmienią się oczekiwania wobec kadry kierowniczej w zakresie kompetencji interpersonalnych
Zgromadzone doświadczenie zawodowe stanie się większym atutem w świadczeniu usług coachingowych
Współpraca z coachem stanie się normą w sferze biznesowej
W odpowiedzi na zmiany dotyczące zasad świadczenia usług coachingowych, rejestrowanie sesji, może okazać się koniecznością i wymogiem formalnym
Coaching stanie się ważnym wsparciem zawodowym i biznesowym. Poprzez ustandaryzowanie stawek w sektorze usług edukacyjnych i rozwojowych, executive coaching będzie dostępny dla niższej kadry managerskiej

Źródła:

Timothy Gallwey’ „Inner game of tenis” (1974)
Derc M., O przedmiocie psychologii humanistycznej, [w:] "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filozofia XVI", Toruń 1995, z. 279, s. 37–49.
“Menedżer jako coach” Jenny Rogers
https://www.forbes.com/sites/forbescoachescouncil/2018/04/09/15-trends-that-will-redefine-executive-coaching-in-the-next-decade/#430ee6266fc9, 01.04.2020. 5.