Ekonomia rozwoju osobistego

Streszczenie: Do rozwoju osobistego można podejść jak do rozwoju własnej firmy lub prowadzenia gospodarstwa domowego. Wiele koncepcji ekonomicznych ma zastosowanie w kontekście zarządzania rozwojem osobistym (RO). W artykule omawiane są wybrane aspekty ekonomii rozwoju osobistego, które wpływają na jednostkę. Pytania do akapitów mają zastąpić pauzę – znak „stop, zatrzymaj się!”. Słowa kluczowe: rozwój osobisty, ekonomia rozwoju osobistego, efektywność osobista

Wstęp

1-2 (a) Czym jest rozwój osobisty? (b) Jakie narzędzia omawia ten artykuł?

1. Rozwój osobisty to potężny proces, który może umożliwić głęboką, pozytywną i trwałą zmianę w tym, jak postrzegamy siebie i świat. To poszerzanie samoświadomości i wiedzy oraz doskonalenie umiejętności osobistych (The Journal of Personal Development, 2023). Koncepcja ta nie ogranicza się do samopomocy lub samorozwoju – czyli rozwijaniu już posiadanych zasobów. Skupia się na szukaniu i dodawaniu nowych. Uwzględnia też wspieranie innych oraz... przy pomocy innych.

2. Zwroty zarządzanie sobą, sprzedawanie samego siebie, efektywność osobista – zapożyczone są wprost z domeny ekonomii (sgr. οἰκονομία , sztuka prowadzenia domu). Ekonomia w kontekście rozwoju osobistego (RO) to metafora, która opisuje sposób akumulacji i generowania zasobów jednostki, takimi jak motywacja, dynamiczna równowaga, relacje, kompetencje, umiejętności, czas, energia, finanse, stabilizacja, zdrowie – w celu osiągnięcia wyznaczonych, wielowymiarowych celów osobistych (duchowych, zdrowotnych, zawodowych itd.). Wszystkie te parametry RO wymagają sztuki zarządzania. Czy dla wybranych parametrów oceny prawidłowego rozwoju nie warto poszukać przydatnego miernika lub inspirującej kanwy (modelu)? Ekonomia wypracowuje ich naprawdę sporo. Model czy wskaźnik mają być przy tym narzędziem, a nie celem samym w sobie.

Określenie czym, jak, skąd i dokąd

3. Czym są ramy rozwoju osobistego?

3. Każdy rodzaj rozwoju, czy to gospodarczy czy osobisty, wymaga jakiś ram, jeśli chce się wyraźnie widzieć (i lepiej wiedzieć), czy zmiana rzeczywiście nastąpiła. Ramy RO mogą obejmować strategie, taktyki, nawyki, cele, plany osiągnięcia celów, pomiary i oceny postępu, kamienie milowe, etapy definiujące kamienie milowe, system informacji zwrotnej itd. Na warunki nie zawsze mamy wpływ. Natomiast na cele i zasoby już prędzej. W tych ramach możemy działać. Działanie to użycie rzadkich środków w określonym celu. Tylko w jakim kierunku?

4. (a)Dlaczego należy ustalić kierunek rozwoju osobistego? (b) Jakie pytanie trzeba sobie zadać?

4. Zanim wymyślono maszynę parową na potrzeby przemysłu, zdiagnozowano istotną niewydolność tego systemu: ciężkie wagoniki z urobkiem, które dla pracujących tam koni stanowiły istną Gehennę. Ty także możesz uruchomić system nauki i rozwoju, ale jeśli nie ustalisz w jakim kierunku się uczyć i rozwijać – twój rozwój będzie chaotyczny, bezcelowy i bezowocny. Pierwsze pytanie musi świadczyć, że dobrze wiesz gdzie jesteś: „mając warunki xy/z, jakie zasoby są potrzebne, żeby zrealizować cele ABC?” Brzmi jak komunał, ale poniższy diagram wyjaśni sens tego „rozruchu na postoju”.

Diagram B.Caddella poszerzony o kwestię wartości

5-8. (a) Jak możesz połączyć swoje umiejętności, pasje, wartości i to, za co inni są skłonni ci płacić, aby osiągnąć pełnię zawodową i osobistą?, (b) Jaki cel jawi się z twoich przemyśleń? (patrz ankieta)

5. Odpowiadając na pytania o poniższy schemat, można uzyskać jasny obraz swojej kariery i rozwoju osobistego, co pomoże w podjęciu decyzji o dalszych krokach i działaniach. Czy obecna ścieżka uwzględnia w zdrowej mierze wszystkie cztery kryteria? Moja nie, i nie dlatego, że nie jestem Yodą. Po prostu nadal się rozwijam. Kluczowe jest to, co mogę zrobić, aby to zmienić. Spróbuję to przedstawić wizualnie.

Źródło: opracowanie własne na podstawie Croll, Yoskovitz, 2014, s. 54.

6. Część wspólna (dysk w środku) to może być twoja „ikigai”. Jeśli jesteś świetnym programistą (co robię dobrze), zarabiasz na tym (za co inni mi płacą), pasjonujesz się kodowaniem (lubisz kody) i wierzysz w tworzenie oprogramowania open source (zgodne z twoimi wartościami), możesz pracować dla organizacji tworzącej oprogramowanie open source. Część wspólna AC wymaga przekształcenia twojej pasji w źródło dochodu. Jeśli jesteś utalentowanym fotografikiem i lubisz robić zdjęcia, rozważ rozpoczęcie działalności komercyjnej. Punktami milowymi będzie umowa o studio, wpis do KRS, pierwsza sesja, pierwsze 100.000 zł lub cokolwiek innego, co pozwoli ci mierzyć postęp. Wpierw ustal wartości jakie będą ci przyświecać i trzymaj się ich. W razie złej koniunktury raczej porzuć daną sferę fotografii – niż swoje wartości.

7. Część BC wymaga celowania w doskonalenie swoich umiejętności, aby stać się ekspertem w swojej dziedzinie. Aby stać się wiodącym coachem pomyślisz o certyfikacji czy akredytacji. Punktami kontrolnymi będą kolejne dyplomy (Croll, Yoskovitz, 2014, s. 73). I na odwrót, jeśli robimy coś dobrze, i mamy satysfakcję finansową, ale cierpią na tym rzeczy ważniejsze, wartościowsze, czujesz pustkę – nauczmy się mówić nie.

8. Część wspólna AB wymaga koncentracji. Niektórzy coache pomogą ‘wyciągnąć wtyczkę’, dodając świeżą perspektywę. Niemniej to ty musisz podjąć decyzję co daje ci większą satysfakcję finansową (Duke, 2023, s. 264). DC to doskonałe warunki do pracy wolontariackiej lub w organizacjach, które działają w obszarze twoich pasji i wartości. Idealnie jeśli podówczas jesteś rentierem i masz stałe pasywne dochody. AD daje ci prawo do wprowadzania zmian w obszarach, które są zgodne z twoimi wartościami. Może jako coach czy edukator w organizacjach pozarządowych? Resztę wariantów pozostawiam do twojej refleksji. Ja oczami wyobraźni zobaczyłem narzędzie, które mogłoby posłużyć do bardziej pogłębionego badania z ustalaniem kierunku RO. Sprawdź sam/a wypełniając ankietę w linku: idz.do/cel_diagram

Twoja efektywność

9. Co składa się na efektywność w rozwoju osobistym?

9. Kiedy masz wyraźny cel, możesz ocenić, czy twoje działania są efektywne w kierunku jego osiągnięcia. Efektywność w rozwoju osobistym to zdolność do maksymalizacji wykorzystania dostępnych zasobów, takich jak czas i energia, w celu osiągnięcia postawionych sobie celów. Obejmuje to skuteczne planowanie, priorytetyzację, samodyscyplinę oraz ciągłe uczenie się i adaptację. Poprzez efektywne zarządzanie sobą i swoimi działaniami, możemy osiągnąć większe sukcesy i satysfakcję w życiu osobistym i zawodowym. Jest to mierzone poprzez osiąganie pożądanych wyników z wykorzystaniem dostępnych zasobów, takich jak czas, umiejętności, energia i motywacja.

Wskaźnik sukcesu inwestycji w siebie

10,11. Jak koncepcja ROI (Return on Investment) może być wykorzystana w rozwoju osobistym?

10. Jeśli skuteczność oznacza osiąganie zamierzonych celów, to efektywność oznacza osiąganie celów przy jak najmniejszym wykorzystaniu rzadkich zasobów. ROI (Return on Investment) jest miarą efektywności inwestycji, wyrażającą stosunek zysków do poniesionych kosztów. Firmy obliczone są na wzrost wartości, osiąganie zysków i zwiększenie efektywności wg wzoru ROI. Koncepcja ROI może być użyteczna w rozwoju osobistym poprzez określenie celów, inwestowanie w rozwój, monitorowanie postępów, analizę efektywności działań oraz dostosowanie strategii w oparciu o wyniki. Dzięki temu możemy skuteczniej dążyć do realizacji naszych aspiracji i osiągania sukcesów w różnych obszarach życia.

11. Związek między efektywnością osobistą a ROI może być zrozumiały w kontekście inwestycji w rozwój osobisty. Tak możemy patrzeć na ROI jako stosunek osiągniętych korzyści do wkładu włożonego w rozwój osobisty. Na przykład, jeśli zainwestowaliśmy czas i wysiłek w naukę nowych umiejętności lub strategii zarządzania czasem, możemy ocenić naszą efektywność osobistą poprzez analizę, czy te inwestycje przyniosły oczekiwane rezultaty. Jeśli poświęcony czas i wysiłek przyczyniły się do zwiększenia naszej produktywności, poprawy naszych relacji interpersonalnych lub osiągnięcia innych celów życiowych, możemy uznać to za pozytywny zwrot z inwestycji.

Wzrost bez rozwoju

12. (a) Co oznacza pojęcie „wzrost bez rozwoju” w kontekście osobistym? (b) Jakie mogą być konsekwencje koncentracji wyłącznie na sukcesach materialnych i zawodowych?

12. Na koniec warto przytomnie zauważyć, że ekonomia wielu krajów oparta jest na eksploatacji złóż podziemnych. Wyrażenie „wzrost bez rozwoju” w kontekście osobistym można rozumieć jako sytuację, w której ktoś osiąga pewne sukcesy lub zdobywa nowe umiejętności (wydobywa węgiel, ropę), ale nie prowadzi to do głębszego, holistycznego rozwoju osobistego (inwestycji w naukę, kulturę, sojusze czy innowacje). Ktoś może koncentrować się na materialnych sukcesach, takich jak posiadanie lepszego samochodu, większego domu, czy droższych rzeczy, ale zaniedbywać rozwój emocjonalny, duchowy czy etyczny. Oznacza to, że osoba może na przykład awansować w pracy, zdobywać wyższe dochody, czy zyskiwać popularność, ale jednocześnie nie pracuje nad swoimi cechami charakteru, nie rozwija samoświadomości, empatii, czy innych ważnych aspektów życia. Osoba może być bardzo skuteczna i osiągać sukcesy zawodowe, ale nie dbać o swoje relacje rodzinne, zdrowie fizyczne i psychiczne czy czas na odpoczynek i regenerację. Innymi słowy, może osiągać cele zewnętrzne, ale nie wzrasta wewnętrznie. Osoba może zdobywać nowe certyfikaty, ukończyć kursy i programy edukacyjne, ale nie poświęca czasu na refleksję nad tym, jak te nowe umiejętności wpływają na jej życie i relacje z innymi.

Umiejętność rezygnacji

13. Dlaczego ważne jest przekazywanie wiedzy i doświadczenia następnym pokoleniom?

13. Zmierzając już permanentnie do zakończenia – życie ma swój start, treść i koniec. Ty też masz swój cykl życia. Przychodzi czas, w którym nie musisz prezentować się na podium, a Twój rozwój przechodzi w fazę rozmyślań oraz szczodrego dawania z siebie nagromadzonych dóbr. To czas w którym wychowujesz sobie następców, a miarą tego etapu rozwoju jest to, jak dobrze wyszkolony sukcesor bardzo Cię zdeklasował. Jeśli tak się rzeczy mają, i we wszystkich procesach uznasz, że nie jesteś już niezbędny to możesz być ‘syty dni’.

Zakończenie

14. Dlaczego rozwój osobisty wymaga świadomego zarządzania zasobami i ciągłej analizy?

14. Rozwój osobisty, podobnie jak rozwój gospodarczy, wymaga świadomego zarządzania zasobami, określenia celów oraz ciągłej analizy i adaptacji. Koncepcje ekonomiczne mogą służyć jako inspirujące narzędzia do efektywnego zarządzania swoim życiem. Dzięki zastosowaniu takich narzędzi jak ramy rozwoju, wskaźniki efektywności i model ROI, możemy lepiej zrozumieć i ocenić nasze działania oraz ich wpływ na nasze życie. Najważniejsze jest jednak, aby pamiętać, że rozwój osobisty to nie tylko osiąganie sukcesów zawodowych czy materialnych, ale także dbałość o rozwój emocjonalny, duchowy i etyczny. Skuteczność i efektywność w dążeniu do celów muszą być równoważone refleksją nad własnym życiem, wartościami oraz relacjami z innymi.

W końcu, umiejętność rezygnacji z niektórych dążeń na rzecz głębszych wartości oraz szczodrego dzielenia się swoimi osiągnięciami i doświadczeniem z innymi, stanowi kluczowy element dojrzałego rozwoju osobistego. Życie to nie tylko nieustanny wzrost, ale przede wszystkim świadome i pełne zaangażowanie w każdy jego aspekt. Ekonomia rozwoju osobistego pokazuje nam, że rozwój to nie tylko dodawanie nowych umiejętności czy zasobów (szkoleń, kursów i dyplomów), ale także umiejętne zarządzanie tym, co już posiadamy, oraz mądra rezygnacja z tego, co nas nie wspiera w dążeniu do pełni życia.

15. Jakie miejsce, w spektrum metod wspierających rozwój osobisty, zajmuje ekonomia?

15. W coachingu chodzi głównie o rozwój osobisty, zawodowy i realizację. A znajomość podstawowych koncepcji ekonomicznych i narzędzi może być pomocna w pewnych przypadkach. Ekonomia jest uważana za naukę społeczną, choć zawiera elementy nauk ścisłych. Ta dychotomia metaforycznie przekłada się na rozwój osobisty w następujący sposób: jako nauka społeczna ekonomia pomaga w zrozumieniu siebie i społeczności, co rozwija empatię, zrozumienie innych i umiejętność współpracy. Te zaś są niezbędne do lepszego budowania relacji międzyludzkich oraz efektywnej komunikacji. Z drugiej strony, jako nauka ścisła, ekonomia rozwija umiejętności logicznego myślenia, analizy i krytycznego podejścia do problemów. Ekonomia rozwoju osobistego, czasem krytykowana, ma swoje miejsce w spektrum metod wspierających rozwój jednostki. Uczy podejmowania decyzji opartych na danych i faktach, co przekłada się na lepsze rozwiązywanie problemów i skuteczniejsze zarządzanie własnym czasem i zasobami. W ten sposób ekonomia integruje aspekty społeczne i analityczne, co wspiera holistyczny rozwój osobisty, łącząc empatię z logiką i umożliwiając wszechstronne podejście do wyzwań życiowych.

Bibliografia

1. Croll, A., Yoskovitz, B. (2014). Metoda Lean Analytics: Zbuduj sukces startupu w oparciu o analize̜ danych. Gliwice: Helion.
2. Duke, A. (2023). Odpuść!: Dlaczego czasem warto rezygnować i nie robić wszystkiego za wszelką cenę (Wydanie pierwsze). Rozwój Osobisty. Warszawa: MT Biznes.
3. The Journal of Personal Development. (2023). What is Personal Development? Pobrane z: https://ukcpd.co.uk/personal-development/what-is-personal-development/.