Świadomy biznes i potrójna linia graniczna

Celem tego artykułu jest poznanie idei świadomego biznesu, idei rozpropagowanej przez twórcę programu „Coaching Świadomego Biznesu” Freda Kofmana oraz Potrójnej linii granicznej Johna Elkingtona. Obie koncepcje mogą stanowić merytoryczną podstawę coachingu przedsiębiorczości.

Współczesny przedsiębiorca opiera się zarówno na zysku i wzrastającej wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa (skali), ale również i przede wszystkim, na zmianie kierunku jak wiele nowoczesnych przedsiębiorstw − w stronę odpowiedzialności społecznej i godności każdego interesariusza (wartości). To ważne dla tych, dla których biznes kojarzy się wyłącznie z kapitałem i obrastaniem w zasoby, a CSR z fasadowymi praktykami korporacji. Istnieje 3 droga. Dokąd? W tym artykule wspomnę o dwóch koncepcjach.

Fot. Johannes Plenio

Pierwsza to Ruch Świadomego Biznesu, który wyłonił się z teorii społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. Corporate Social Responsibility – CSR) [albo raczej pojawił się w kontrofensywie do praktyk fasadowych CSR: uwaga moja], która skłania do podejścia „opartego na wartościach”, w którym wartości reprezentują kwestie społeczne i środowiskowe − lokalnie i globalnie. Ten trend jest związany z modelami biznesu nie (tylko) dla zysku, świadomym konsumpcjonizmem, „zielonym” lub etycznym inwestowaniem i świadomym kapitalizmem.
Czym jest Ruch Świadomego Biznesu oraz tytułowa potrójna linia graniczna?

Świadomy biznes sprzyja osobistej samorealizacji jednostek, wzajemnemu szacunkowi w społeczności i sukcesowi w organizacji. Spopularyzowano go w książce Freda Kofmana Conscious business. How to build value through value (Wydawnictwo: Sounds True). Fred Kofman jest trenerem kadry zarządzającej, doradcą w zakresie przywództwa i kultury organizacji oraz autorem trylogii Metamanagement (2001), Conscious Business (2006) i The Meaning Revolution (2018). Jego program pn.: Coaching Świadomego Biznesu przygotowuje uczestników do nabycia i zastosowania siedmiu cech świadomej firmy i świadomego lidera: odpowiedzialności, pokory, uczciwości, komunikacji, współpracy, koordynacji i mistrzostwa emocjonalnego (Kofman 2022).

Potrójna linia graniczna (ang. Triple Bottom Line – TBL) to koncepcja również z obszaru CSR opisana przez Johna Elkingtona w 1994 roku i oparta na zasadach rachunkowości (Elkington 1999). W tradycyjnej rachunkowości „dolna linia ” odnosi się do „zysku” lub „straty”, która jest zwykle rejestrowana na samym końcu zestawienia zysków i strat. Koncepcja TBL dodaje jeszcze dwie „dolne linie” − kwestie społeczne i środowiskowe (ekologiczne).
Przykładem organizacji dążącej do potrójnej linii granicznej byłoby przedsiębiorstwo społeczne, ofiarowujące osobom niepełnosprawnym, zarabianie na życie poprzez recykling. Organizacja osiąga zysk (1) inwestowany z powrotem w społeczność. Świadczenie społeczne (2) to zatrudnienie osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. Korzyści dla środowiska (3) wynikają z praktykowanego recyklingu.

Pomimo krytyki obu koncepcji, skupienie się na CSR doprowadziło do zmian legislacyjnych na całym świecie, często poprzez przedsiębiorstwa społeczne, inwestycje społeczne lub poprzez wprowadzenie nowych form prawnych np. Community Interest Company (CIC) wprowadzony przez rząd Wielkiej Brytanii w 2005 r. czy przedsiębiorstwa społecznego w Polsce.

Czasami biznes i coaching spotykają się nad gospodarowaniem finansami, ale to wspólne pole można znacznie rozszerzyć. O biznes w ogóle, ale biznes rozumiany odpowiedzialnie.

Bibliografia

Elkington, John (1999): Cannibals with forks. The Triple Bottom Line of 21st Century Business. Oxford: Capstone.
Kofman, F. (2022): Program Conscious Business Coaching Plus, dostępne na stronie internetowej: https://www.cbcinternational.org/cbc-plus-ing.php, ostatnia aktualizacja 01.11.2022.
Ustawa o ekonomii społecznej Dz.U. z 2022 r. poz. 1812, art. 3